Etykieta w stosunku do sensei
Etykieta nie jest po prostu martwą tradycją czy zwyczajem — to żywa metoda treningu samego w sobie. Obserwuj ją bardzo uważnie. Oto następujące zasady zachowania wobec instruktora:- Zawsze zwracaj się do instruktora "sensei".
- Kłaniaj się instruktorowi na powitanie, a także na pożegnanie lub zakończenie rozmowy. Kiedy twój instruktor Cię wzywa, odpowiadaj "tak" lub "hai" szybko i z szacunkiem.
- Gdy twój instruktor mówi, słuchaj i patrz bezpośrednio na niego. Gdy ty mówisz do swego instruktora, mów bezpośrednio i wyraźnie.
- Gdy idziesz ze swoim instruktorem, zaproponuj pomoc w niesieniu bagażu lub innych rzeczy, które on lub ona niesie. Japońska tradycja mówi, że uczeń powinien iść nieco z tyłu, po lewej stronie instruktora (lewa tylna strona była najtrudniejsza do szybkiej obrony dla wojownika, więc uczeń powinien tam iść, by chronić swego mistrza). Gdyby twój instruktor nie wymagał zachowania tego starego zwyczaju, to dobry sposób do rozwijania twej zdolności zachowania odpowiedniego ma–ai (dystansu), i okazania szacunku. W każdym przypadku bądź czujny, będąc w towarzystwie twego instruktora. To twój obowiązek pomagać mu i chronić go w każdy możliwy sposób.
- Zachowaj takie same zasady grzeczności i bycia zaszczyconym w stosunku do swego sensei, jakie zachowałbyś w stosunku do każdej innej osoby godnej szacunku.
Etykieta w dojo
- Szanuj dojo, instruktorów i innych adeptów — oni umożliwiają ci trening.
- Gdy wchodzisz do dojo, zdejmij buty i ustaw je starannie na półce na obuwie.
- Gdy trwa trening, poruszaj się i mów cicho, aby nie przeszkadzać.
- Kłaniaj się, gdy wchodzisz i wychodzisz z miejsca ćwiczeń.
- Zgłaszaj na ochotnika swoją pomoc w utrzymaniu dojo w czystości. Jeśli widzisz coś, co wymaga wyczyszczenia, po prostu zrób to. Jeśli nie możesz, powiedz komuś, kto będzie mógł.
- Nie jedz, nie pij i nie żuj gumy w dojo.
- Nie czekaj na ponaglenia do zapłaty.
- Zawsze pozostawaj czujny na punkcie bezpieczeństwa pożarowego i osobistego. Zwracaj uwagę kto wchodzi i wychodzi z dojo i z jakiego powodu.
- Dąż do utrzymania w dojo atmosfery powagi, ale i serdeczności.